sperm ve yumurtanin birlesmesi

 SPERM VE YUMURTANIN BİRLEŞMESİ (DÖLLENME)

DÖLLENME (FERTİLİZASYON, KONSEPSİYON)

Yumurta hücresi:

Yumurta hücreleri doğumdan itibaren kadın vücudunda yumurtalıklarda bulunur ancak yumurtlama (ovulasyon) olayı gerçekleşmez. Yumurtlama başka bir deyişle ovulasyon olayının gerçekleşmesi ergenlik dönemine geçiş ile 10 yaş civarında başlar ve bu dönemden sonra kadın yumurtalıklarından her ay bir yumurta hücresi salınır. Bu salınma sayesinde hem gebelik olası hale gelir hem de her ay adet kanaması görülebilir.

Her adet döneminden sonra kadın yumurtalıklarında bulunan binlerce immatür yumurta hücrelerinden birisi olgunlaşmaya başlar, matür ovaryan fülikül halini alır. Bu olgunlaşan fülkül içerisindeki yumurta hücresi (oosit, ovum) yumurtlama döneminde folikül kesesinin çatlamasıyla yumurtalıktan sılarıya salınır. Bütün bu mertebelerin gerçekleşemsinde kimi hormonlar rol alır.

Sperm:

Erkek vücudunda testislerde üretilen sperm hücreleri, epididim ve seminal veziküllerden gelen sıvılar ile beraber ilişki sonrasında dışarıya atılır buna ejakülasyon denir.

Sperm ve yumurta hücresinin birleşmesi (Döllenme):

Yumurtlama döneminde yumurtalıktan salınan yumurta hücresi (oosit) tüplerin uç bölümündeki fimbria denilen tüyümsü yapılarca tutulur ve tüp içersine alınır. Bu şekilde yumurt aahücresinin döllenme ve rahim içerisine ilerleme yolculuğu başlamış olur. Cinsel ilişki sonrasında vajine içerisine dökülen sperm hücreleri de buradan rahim içerisine ve tüp (tuba) içerisine ilerlemeye başlar. Sperm ve yumurta hücresinin tüp içerisinde birleşmesi başka bir deyişle döllenmesi sonrası oluşan yeni tek hücreye zigot isimi verilir. Zigot ayrılarak rahim içerisine doğru ilerler, rahim içerisine yapışarak yerleşir ve burada da ayrılmaya devam ederek ebriyoyu, fetusu (yani bebeği) oluşturur.

Tuba uterine = tuba = Halk arasında bu uzva tüp denir : Rahim ve yumurtalıklar arasında uzanan boru şeklinde ince uzun uzuvdur. Yumurta hücresinin yumurtalıktan rahime erişmesini sağlar. Kadın üreme uzuvları ile ilgili ayrıtılı bilgiye buraya tıklayarak erişebilirsiniz.

Sperm ve yumurta hücresi nerede birleşir?

Sperm ve yumurtanın birleşmesi başka bir deyişle döllenme (konsepsiyon, fertilizasyon) tüplerin içerisinde gerçekleşir. Döllenme sıklıkla tüplerin ampulla denilen geniş bölgesinde alana gelir.

Sperm ve yumurta hücresinin döllenme öncesi ve sonrasındaki hareketleri ile ilgili bir takım bilgiler:

- Ovulasyon başka bir deyişle yumurtlama gerçekleştikten sonra yumurta hücresinin tüp içerisine geçmesi 2-3 dakika alır.

- Zigot (sperm ve yumurtanın birleşmesinden oluşan hücre) tüp içerisinde vasati 3 gün kalır, bu esnada rahim (uterus) içeirisne doğru ilerler. Yani yumurtlama olayından 3 gün sonra zigot (artık isimi blastokist'tir) rahim içerisinde olur.

- Zigot rahim içerisine doğru ayrılarak ilerlediği için içerisinde boşluk içeren bir hücre topluluğu halini alır buna blastokist isimi verilir. Blastokist rahim içerisine vardıktan ortalama 3 gün (2-4 gün arası) sonra rahim içerisine yapışır, buna implantasyon denir.

- Yani toplamda yumurta hücresi salındıktan sonra döllenme, tüp içerisinde rahime doğru ilerleme ve rahim duvarına yerleşme mertebelerinde 6 günlük bir müddet geçer.

- Bu yüzden kanda B-HCG denilen gebelik hormonunun saptaması yumurtlamadan sonra en erken 6. günde olası olur hem de çoğunlukla yumurtlamadan 8-10 gün sonra saptayabilir.

- Rahim içerisinde blastokistin yerleştiği yer çoğunlukla rahim arka duvarının üst bölümünde orta hatta bulunur.

- Tüpte sperm ve yumurtanın birleşmesinden oluşan zigot hücresi rahim içerisine gelinceye kadar 8 hücreli top şeklinde bir yapı haline gelir buna morula denir. Morula rahim duvarına yerleşemden önce çoğalmaya devam eder ve 50-200 hücre içeren içerisi boşluklu bir yapı haline gelir, buna blastokist denir.

Yumurta hücresi ne kadar süre yaşayabilir?

Yumurta hücresi kadın vücudunda yumurtalıktan salındıktan sonra ortalama 1 gün (24 saat) yaşayabilir.

Sperm hücresi ne kadar süre yaşayabilir?

- Sperm hücresi ilişki sonrası kadın vajinasına eriştikten sonra ortalama 3 gün (en fazla 5 gün) yaşayabilir. Bu yüzden yumurtlama olmadan 3 gün önce gerçekleşen bir ilişki dahi gebelik oluşmasına kapı aralayabilir. Ancak yumurta hücresi en fazla bir gün yaşayabildiği için yumurtlamanın üzerinden 1 günden fazla müddet geçtiğinde ilişki olsa ve sperm olsa bile gebelik oluşamayacaktır.